Viðvörunarstig eldstöðva
Viðvörunarstig eldstöðvakerfis
VALS er nýtt kerfi sem hefur verið þróað til að miðla á einfaldaðan hátt upplýsingum um virkni eldstöðvakerfa á Íslandi, hugsanlegar hættur sem þeim fylgja og gætu haft áhrif á nærumhverfið og fólk sem býr, heimsækir eða ferðast um svæði í kringum eldstöðvar. Kerfið byggir á tiltækum vöktunargögnum, túlkun á fjölþættum jarðeðlisfræðilegum og jarðefnafræðilegum breytum, reynslu sérfræðinga af fyrri umbrotatímum eldstöðva og þekkingu á eldgosum fortíðar.
Innleidda VALS-kerfið er fjögurra þrepa kerfi sem fer frá stigi 0 (grænt) upp í 3 (rautt). Stig 0 er lægsta viðvörunarstigið. Eldstöðvakerfið er þá í jafnvægi og vöktunarbreytur eru innan þekktra bakgrunnsgilda. Stig 1 og Stig 2 eru millistig sem samsvara aðstæðum sem víkja frá þekktum bakgrunni. Stig 2 endurspeglar aukinn fjölda vísbendinga um yfirvofandi eldgos og hraðari breytingar í vöktunarbreytum. Stig 3, hæsta stigið, samsvarar ástandi þar sem eldgos er yfirvofandi, þegar hafið eða yfirstandandi.
Tengsl viðvörunarstigs og ástands eldstöðvar
Fyrir hvert viðvörunarstig eru hættur skilgreindar og taldar upp. Hættur sem unnið er með í hvert skipti eru háðar þeirri eldstöð sem um ræðir og lýsa þeim fyrirbærum sem gætu átt sér stað í nágrenni og umhverfi hennar (óháð fjarlægð og/eða stefnu). Þó svo að eldstöð sé á viðbragðsstigi 0 getur náttúruvá verið til staðar á svæðinu og hætta getur þróast innan óskilgreinds tímaramma. Viðvörunarstig eldfjalla getur breyst án þess að fara í gegnum stigvaxandi skref. Eldfjallahættur (og eldgos) geta átt sér stað án viðvörunar.
