Sunnudaginn 3. júlí féll jökulhlaup úr Marmolada jökli í Dólómítafjöllum í ítölsku Ölpunum. Hlaupið, sem í fréttum er ýmist nefnt snjóflóð, skriðufall eða vatnsflóð, virðist hafa átt upptök þar sem leysingarvatn safnaðist fyrir undir jöklinum. Vatnið gerði það að verkum að jökullinn varð óstöðugur og leiddi til þess að fremsti hluti sporðsins brast og steyptist niður bratta hlíðina ásamt vatninu, sem og grjóti og aur sem hlaupið hreif með sér.
Lesa meiraTíðarfar var nokkuð hagstætt í júní, vindur var nærri meðallagi og það var hlýtt fram eftir mánuðinum. En það var óvenju kalt á landinu dagana 23. til 27., þá sérstaklega á norðurhluta landsins. Þá daga var hiti vel undir meðallagi og frost mældist víða í byggð.
Lesa meiraHlýnun á norðurslóðum heldur áfram að aukast hraðar en hnattræn hlýnun. Þetta kemur fram í samantekt samráðsfundar um veðurfarshorfur á Norðurslóðum, en fundurinn sem haldinn er tvisvar á ári, er hluti af Arctic Climate Forum, sem er samstarfsvettvangur ríkja á norðurslóðum. Á síðasta áratug hefur meðalhiti flestra ára verið með því sem mest var á tímabilinu 1900-2022. Þetta á jafnt við um sumar- og vetrarhita sem ársmeðalhita, þó vissulega sé verulegur breytileiki á milli ára, einkum á kuldatímabilum.
Lesa meiraFrá því að landris fór að mælast við Öskju í byrjun ágúst 2021 hefur það haldist nokkuð stöðugt. Miðja þenslunnar er við vesturjaðar Öskjuvatns við Ólafsgíga, en nærri rismiðjuni er GPS stöð sem hefur sýnt landris upp á um það bil 2.5 sm á mánuði. Í heildina hefur land risið á þessum stað um 30 sm frá því í byrjun ágúst í fyrra.
Lesa meiraFrá því 26. maí dró verulega úr landrisi á svæðinu vestur af Þorbirni og síðustu 3-4 daga hefur ekkert landris mælst á GPS mælum. Eins hefur verulega dregið úr skjálftavirkni á svæðinu. Frá því 28. apríl til 28. maí reis land um alls 5,0-5,5 sm og fylgdi því umtalsverð skjálftavirkni. Síðusta daga hafa mælst um 150 upp til 300 skjálftar á svæðinu en tæplega 800 skjálftar mældust á sólarhring þegar mest var. Í ljósi þessa hefur fluglitakóða fyrir svæðið færður niður á grænan af gulum. Óvissustig almannavarna er þó ennþá í gildi.
Lesa meiraNýjar gervihnattamyndir hafa borist úr
Sentintel-1interferogram en eru þær frá 27. apríl - 21. maí 2022. Þar sést að landris
hefur verið í kringum 40-45 mm síðan að nýjasta jarðskjálftahrinan hefur staðið
yfir.
Alþjóðaveðurfræðistofnunin (WMO) gaf út í dag skýrslu um ástand loftslagsins - „State of the Global Climate“. Skýrslan er samantekt sem unnin er af fjölmörgum stofnunum og vísindamönnum og lýsir ástandi loftslags jarðar og afleiðingum loftslagsbreytinga.
Lesa meiraVísindaráð almannavarna hélt fund þriðjudaginn 17. maí 2022. Tilefni fundarins var aukin skjálftavirkni á Reykjanesskaga og hreyfingar sem mælst hafa á svæðinu. Sunnudaginn 15. maí lýsti Ríkislögreglustjóri, í samráði við lögreglustjórann á Suðurnesjum, yfir óvissustigi almannavarna og á mánudag færði Veðurstofa Íslands fluglitakóðann fyrir eldstöðvakerfi Reykjaness/Svartsengis á gult.
Lesa meiraVetrarmót norrænna jarðfræðinga er nú haldið hér á Íslandi dagana 11.-13. maí í Háskóla Íslands. Þetta er í þrítugasta og fimmta sinn sem mótið er haldið, en ríkin á Norðurlöndunum halda það til skiptis á tveggja ára fresti og var síðasta vetrarmót haldið hérlendis árið 2012. Starfsfólk Veðurstofunnar er með fjölbreytt erindi á ráðstefnunni, allt frá erindum um fjarkönnun við vöktun náttúrunnar til áhrifa loftslagsbreytinga og hopun jökla á eldvirkni.
Lesa meiraTíðarfar var hagstætt í apríl. Mánuðurinn var hægviðrasamur og hlýr um allt land. Ekki hefur verið jafn hægviðrasamt í apríl síðan árið 1989.
Frá því að gosinu við Fagradalsfjall lauk hefur skjálftavirkni á Reykjanesskaganum verið talsverð og það sem af er þessu ári hafa um 5400 skjálftar mælst. Skjálftavirknin hefur verið bundin við nokkur svæði þar á meðal Reykjanestá, svæði norður af Grindavík, Fagradalsfjall og Kleifarvatn. Alls hafa mælst 11 af stærð 3 eða stærri. Sá stærsti, 3.9 að stærð, mældist 12. apríl um 2.5km NA af Sýrfellshrauni. Sá skjálfti var hluti af skjálftahrinu NA af Reykjanestá, en alls mældust um 450 skjálftar í þeirri hrinu.
Lesa meiraFulltrúar Veðurstofu Íslands, Háskóla Íslands og Rannsókna- og háskólanets Íslands hf. (RHnet) undirrituðu á dögunum samninga um fjölbreytt samstarf á sviði hýsingar og samnýtingar vélbúnaðar í upplýsingatækni. Samningarnir eru tveir og snúa annars vegar um samstarf og stuðning við uppfærslu búnaðar RHnets og hins vegar samvinnu um rekstur og aðstöðu fyrir tölvubúnað Háskóla Íslands.
Hraðvirkt netsamband milli háskóla og stofnana er sérlega mikilvægt hvað varðar bæði rauntímasamskipti og mikinn gagnaflutning, t.d. í verkefnum sem tengjast m.a. ýmiss konar vöktun og dreifingu mikilvægra gagna. Með tilkomu aukinnar notkunar gagna, t.d. við líkanreikninga og vegna verkefna sem krefjast öflugs tölvubúnaðar, mun þörfin fyrir afkastameiri nettengingar milli háskóla og stofnanna aukast í framtíðinni.
Lesa meiraLosun gróðurhúsalofttegunda á heimsvísu hefur aukist seinasta áratug en hægt hefur á aukningunni síðustu ár að hluta til vegna aðgerða stjórnvalda. Stefnur ríkja sem eiga aðild að Parísarsáttmálanum benda til samdráttar í losun á heimsvísu, en framlög ríkjanna (e. NDC) til ársins 2030 duga ekki til. Framlögin ná ekki að takmarka hlýnun við 1,5 °C og eigi að takast að halda hlýnun jarðar innan við 2 °C þarf árangur mótvægisaðgerða að aukast verulega. Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu vinnuhóps 3 í sjöttu matskýrslu milliríkjanefndar Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar (IPCC) sem kom út í gær.
Lesa meiraMars var hlýr um mestallt land. Það var óvenju úrkomusamt á Suður-, Suðaustur- og Vesturlandi og mældist úrkoman þar víða með því mesta sem vitað er um í mars. Suðlægar áttir voru ríkjandi í mánuðinum. Það var umhleypinga- og illviðrasamt fram eftir mánuðinum. Víða myndaðist mikill vatnselgur í kjölfar leysinga eftir kaldar og snjóþungar vikur.
Síðustu dagana fyrir eldgosið var skjálftavirknin með minna móti og höfðu engir skjálftar mælst yfir 4 að stærð, en það hafði ekki gerst frá því að skjálftahrinan hófst. Það má segja að það hafi verið lognið á undan storminum. Þann 19. mars kl 20:45 opnaðist sprunga við Fagradalsfjall sem bauð upp á stórfenglega sjón í kvöldbirtunni. Eldgos var hafið.
Lesa meiraAdda Bára Sigfúsdóttir veðurfræðingur og deildarstjóri veðurfarsdeildar Veðurstofu Íslands lést þann 5. mars sl., 95 ára að aldri. Í starfi sínu mótaði Adda Bára ný vinnubrögð og starfsaðferðir við úrvinnslu veðurgagna og ber þá ekki síst að nefna tölvuúrvinnslu þeirra sem hófst snemma á sjöunda áratugnum. Gerð var sérstök úttekt á úrvinnslunni í samstarfi við þróunarhjálp Sameinuðu þjóðanna. Reikniaðferðir voru þá samræmdar og nútímavæddar. Adda Bára átti mjög langan starfsferil á Veðurstofunni, lengt af sem leiðtogi og stjórnandi á mikilvægu fagsviði.
Lesa meiraSunnudaginn 20. mars kl. 14 verður íslensk jöklavefsjá islenskirjoklar.is formlega opnuð í stjörnuveri Perlunnar í samstarfi við Náttúruminjasafn Íslands. Jöklavefsjáin kemur upplýsingum um jökla og jöklabreytingar á framfæri við almenning og áhugafólk um náttúruvísindi og áhrif loftslagsbreytinga á náttúru landsins. Hún gefur jafnt vísindamönnum, nemendum í skólum landsins og áhugasömum almenningi kost á að kynna sér jöklamælingar og nálgast mæligögn og aðrar upplýsingar. Samanburðarljósmyndir sem teknar eru á sama stað með sama sjónarhorni sýna skýrt breytingarnar sem eru að verða á íslensku jöklunum með sívaxandi hraða.
Lesa meirajafn margar viðvaranir í febrúar frá því að viðvaranakerfið var tekið upp fyrir fimm árum. Ísland er jafnan í lægðabraut hluta úr hverjum vetri, en á nokkra ára fresti skapast aðstæður í veðrakerfinu sem gera það að verkum að mjög djúpar lægðir myndast hver á eftir annari.
Lesa meiraFebrúar var kaldur, snjóþungur og óvenju illviðrasamur um land allt. Nokkur slæm óveður gengu yfir landið, þau verstu þ. 7. og aftur dagana 21. til 22. og ollu töluverðu tjóni. Samgöngur riðluðust margoft í mánuðinum bæði vegna hvassviðris og snjóþyngsla. Mánuðurinn var með snjóþyngri mánuðum í Reykavík um árabil.
Janúar var umhleypingasamur. Hvassviðri voru tíð og töluvert var um samgöngutruflanir og foktjón. Sjór gekk á land og olli tjóni bæði á Austur- og Suðvesturlandi í mánuðinum. Suðvestanáttir voru algengar og úrkomusamt var á Suður- og Vesturlandi. Einkar hlýtt var á Norður- og Austurlandi 20. og 21. dag mánaðarins.
Appelsínugular viðvaranir eru í gildi fyrir Vestfirði og Breiðafjörð. Í kortunum er norðaustan stormur með vindhraða á bilinu 18 - 28 m/s. Búast má við mjög hvössum og varhugaverðum vindhviðum við fjöll, staðbundið yfir 35 m/s. Einnig er spáð talsverðri snjókomu og skafrenning með lélegu skyggni og versnandi akstursskilyrðum. Gular viðvaranir eru í gildi fyrir Strandir og Norðurland vestra og Norðurland eystra.
Uppfært 9.2. kl. 10.00
Hættustigi og óvissustigi hefur verið aflýst á Vestfjörðum en óvissustig hefur verið í gildi á norðanverðum Vestfjörðum frá því á sunnudag. Rýmingarreitur 9 á Ísafirði var rýmdur um tíma, sem og sorpvinnslusvæðið við Funa. Tveir sveitabæir, annar í Skutulsfirði og hinn við Bolungarvík voru einnig rýmdir. Í gærmorgun féll flóð á rýmingarreit 9 sem var rýmdur.
Veðrið er gengið niður á Vestfjörðum, lítil ofankoma en minniháttar skafrenningur í fjöllum. Gert er ráð fyrir að það dragi áfram úr vindi og ofankomu í dag og spáð er hæglætis veðri næstu daga.
Lesa meiraUppfært kl. 14.30
Við bendum á næsta skammt af viðvörunum sem hefur verið gefinn út. Gular viðvaranir hafa verið gefnar út fyrir fimm spásvæði. Við bendum á að mikilli ölduhæð er spáð á miðunum suðvestur og vestur af landinu, allt að 18 m. Þetta hefur áhrif á tvö spásvæði, Faxaflóa og Suðurland, en reikna má með að ölduhæð við ströndina nái 10-12 m og hún nái hámarki á mánudagskvöld og það ástand vari fram á þriðjudag.
Lesa meiraJarðskjálftahrina sem hófst seinnipart desember 2021 vestan við Ok í Borgarfirði stendur enn og hafa um 550 jarðskjálftar mælst á svæðinu frá því að hrinan hófst. Skömmu eftir miðnætti síðustu nótt varð skjálfti af stærð 3,7 á svæðinu sem er stærsti skjálftinn hingað til í þessari hrinu og jafnframt sá fimmti yfir þremur að stærð. Veðurstofunni bárust tilkynningar um að fólk hefði fundið fyrir skjálftanum víðsvegar á Vesturlandi og Höfuðborgarsvæðinu. Upptök skjálftanna í hrinunni eru á lághitasvæði og eru engar vísbendingar um kvikusöfnun.
Lesa meiraVeðurfar ársins 2021 var hagstætt, tíð var góð og illviðri fátíð. Hiti var rétt yfir meðallagi áranna 1991 til 2020 og það var tiltölulega þurrt um land allt. Árið var óvenju snjólétt suðvestanlands. Alhvítir dagar voru aðeins 17 í Reykjavík og hafa aðeins einu sinni verið færri. Sumarið var óvenju hlýtt, sólríkt og þurrt á Norður- og Austurlandi. Víða var sumarið það hlýjasta frá upphafi mælinga í þessum landshlutum og allmörg hitamet voru slegin. Mánaðarmeðalhiti fór m.a. yfir 14 stig á nokkrum veðurstöðvum í sumar en meðalhiti eins mánaðar á Íslandi hafði aldrei áður farið yfir 14 stig á nokkurri stöð. Árið var það næstsólríkasta frá upphafi mælinga á Akureyri.
Lesa meiraUppfært 7.1. kl15:06
Þeirri jarðskjálftahrinu sem hófst þann 21. Desember við Fagradalsfjall hefur nú slotað. Aflögun hefur ekki átt sér stað síðan þann 28. Desember samkvæmt mælingum úr GPS stöðvum og frá InSAR myndum. Það er því metið sem svo að þessari kviðu sé að líkindum lokið og litlar líkur á því að eldgos muni hefjast að svo stöddu. Vegna þessa hefur Veðurstofan breytt fluglitakóðanum í gulann . Veðurstofan mun halda áfram að fylgjast náið með svæðinu og öllum mögulegum breytingum sem geta orðið.
Lesa meira